چرا بعد از خوردن قهوه حالت تهوع میگیرم؟
قهوه فقط یک نوشیدنی نیست؛ بلکه راهی برای شروع پرانرژی روز یا فرصتی برای استراحت در میان شلوغی‌های زندگی است. اما گاهی می‌تواند موجب تهوع یا سرگیجه شود و حال خوش ما را به تجربه‌ای ناخوشایند تبدیل کند. اگر شما هم بعد از نوشیدن قهوه دجار حالت تهوع شدید، بدانید که تنها نیستید.
در این مطلب از شهر قهوه به طور ساده و روشن توضیح می‌دهیم که چرا قهوه بعضی وقت‌ها چنین اثری دارد و چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد؛ نرم‌افزار اختصاصی تشخیص علت حالت تهوع بعد از خوردن قهوه شما و ارائه راهکار قرار دادیم تا به صورت اختصاصی دلیل این حالتان را پیدا کنید و بتوانید با خیال راحت از طعم و عطر دلنشین قهوه لذت ببرید. بنابراین آخر این مطلب با ما همراه باشید. اگر حوصله و وقت خواندن این مطلب و استفاده از نرم افزار تشخیص دلیل تهوع ندارید؛ می‌توانید خلاصه صوتی زیر سه‌دقیقه‌ای این مطلب که در زیر قرار دادیم، گوش دهید.
فهرست مطالب
علت حالت تهوع داشتن بعد از خوردن قهوه
قهوه چرا باعث حالت تهوع من می‌شود؟! این حالت معمولاً به عواملی مثل کافئین زیاد، افزایش اسید معده یا حساسیت بدن برمی‌گردد که در ادامه توضیح می‌دهیم.
کافئین و تحریک سیستم عصبی
کافئین همان چیزی است که باعث می‌شود قهوه ما را هوشیارتر کند و انرژی بدهد. اما اگر بیش از اندازه وارد بدن شود، سیستم عصبی را بیش از حد تحریک می‌کند. نتیجه این تحریک می‌تواند ضربان قلب بالا، بی‌قراری، فشار بر معده و در نهایت تهوع باشد. به زبان ساده، قهوه در مقدار درست مانند یک دوست انرژی‌بخش است، اما اگر زیاده‌روی کنید، همین دوست می‌تواند برایتان دردسرساز شود.
افزایش اسید معده و تأثیر آن
قهوه به طور طبیعی اسیدی است و یکی از اثرات مستقیم آن افزایش ترشح اسید معده است. وقتی قهوه با معده خالی نوشیده شود، این تأثیر چند برابر خواهد شد. اگر معده شما حساس باشد یا سابقه رفلاکس معده داشته باشید، احتمال تجربه دل‌آشوب، سوزش سر دل و حتی بازگشت اسید به مری بیشتر می‌شود. برای همین است که بسیاری از متخصصان توصیه می‌کنند قهوه را همراه یک وعده سبک یا بعد از غذا میل کنید.
ترکیبات خاص قهوه و حساسیت معده
گذشته از کافئین و اسیدیته، قهوه حاوی ترکیباتی مثل روغن‌ها و پلی‌فنول‌ها است که هضم آن را برای معده‌های حساس دشوار می‌کنند. این ترکیبات می‌توانند باعث سنگینی، دل‌آشوب و حتی تهوع شوند. معمولاً قهوه‌های پررنگ و غلیظ مثل اسپرسو بیشتر چنین واکنش‌هایی را ایجاد می‌کنند، در حالی که قهوه‌های ملایم‌تر یا دم‌آوری‌هایی که از فیلتر کاغذی استفاده می‌کنند، تجربه‌ای سبک‌تر و راحت‌تر برای معده به همراه دارند.
استرس، اضطراب و تأثیر روانی کافئین
قهوه فقط روی معده اثر نمی‌گذارد، بلکه بر احساسات و روان هم اثرگذار است. کافئین سطح هورمون آدرنالین را در بدن بالا می‌برد؛ همان هورمونی که در زمان استرس و هیجان ترشح می‌شود. نتیجه این افزایش می‌تواند تپش قلب، بی‌قراری و تهوع باشد. اگر فردی ذاتاً اضطراب بیشتری دارد یا در شرایط پرتنش قهوه می‌نوشد، احتمال بروز این حالت در او بیشتر خواهد بود.
تفاوت‌های فردی و میزان تحمل بدن
واکنش افراد به قهوه همیشه یکسان نیست. بعضی‌ها روزانه چند فنجان قهوه می‌نوشند و هیچ مشکلی پیدا نمی‌کنند، اما برخی دیگر حتی با یک فنجان کوچک دچار سرگیجه یا تهوع می‌شوند. این تفاوت‌ها معمولاً به حساسیت معده، ژنتیک، سابقه مشکلات گوارشی و عادت بدن به کافئین برمی‌گردد. بنابراین، اگر بدن شما نسبت به قهوه واکنش منفی نشان می‌دهد، مشکل از قهوه نیست؛ بلکه بدن شما زودتر از دیگران علامت می‌دهد که باید احتیاط کنید.
حالا اگر سردرگم شدبد که که دلیل حالت تهوع شما کدام هست و راهکار مقابله با آن کدام است؛ به سوالات نرم افزار زیر پاسخ دهید:
نرم‌افزار علت‌یابی و ارائه راهکار حالت تهوع بعد از قهوه
تست تعاملی: چرا بعد از قهوه حالت تهوع گرفتی؟
علائم حالت تهوع بعد از خوردن قهوه
حالت تهوع بعد از نوشیدن قهوه معمولاً به‌تنهایی اتفاق نمی‌افتد. در بیشتر مواقع، بدن همزمان با دل‌آشوبی، نشانه‌های دیگری هم بروز می‌دهد که نشان می‌دهد کافئین یا ترکیبات قهوه بیش از حد برای او سنگین بوده است. این علائم، در واقع زبان بدن هستند برای گفتن اینکه “کمی زیاده‌روی کرده‌ایم.” در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را مرور می‌کنیم.
لرزش در دست‌ها و بی‌قراری
وقتی سیستم عصبی بیش از حد تحریک شود، بدن واکنش نشان می‌دهد. لرزش دست‌ها یا احساس بی‌قراری از اولین نشانه‌هاست. این حالت به‌ویژه وقتی همراه با تهوع باشد، نشان می‌دهد که بدن تحت فشار کافئین قرار گرفته است.
تپش قلب و آریتمی
گاهی قهوه باعث می‌شود قلب تندتر یا نامنظم‌تر بتپد. این تپش قلب یا آریتمی معمولاً همراه با تهوع و سرگیجه ظاهر می‌شود و در افرادی که مشکلات قلبی دارند باید با دقت بیشتری بررسی شود.
سرگیجه و سبکی سر
اگر بعد از قهوه احساس کرده‌اید زمین زیر پایتان سبک شده، احتمالاً بدن به تغییر فشار خون یا جریان خون واکنش نشان داده است. این سرگیجه یا سبکی سر معمولاً همزمان با تهوع بروز می‌کند.
سردرد و فشار در شقیقه‌ها
کافئین می‌تواند رگ‌های مغزی را منقبض کند. این تغییر ناگهانی گاهی به شکل سردرد یا فشار در شقیقه‌ها بروز می‌کند؛ حالتی که اغلب با تهوع و خستگی همراه است.
خشکی لب‌ها و دهان
قهوه می‌تواند گاهی خاصیت مدر داشته باشد، یعنی آب بیشتری از بدن دفع می‌کند. وقتی بدن کم‌آب شود، اولین نشانه‌اش خشکی لب‌ها و دهان است. این علامت هم می‌تواند همراه با تهوع ظاهر شود و حس ناخوشی را تشدید کند.
تعریق و گرگرفتگی بدن
برای بعضی‌ها، نوشیدن قهوه مساوی است با گرگرفتگی، تعریق و سرخی گونه‌ها. این واکنش نشان می‌دهد که متابولیسم بدن ناگهان بالا رفته و همراهی آن با تهوع تجربه‌ای ناخوشایند به وجود آورده است.
عصبانیت و تحریک‌پذیری
افزایش آدرنالین بعد از نوشیدن قهوه، همیشه به انرژی مثبت ختم نمی‌شود. در برخی افراد، این افزایش باعث عصبانیت، بی‌قراری و تحریک‌پذیری می‌شود؛ حالتی که وقتی با تهوع همراه شود، لذت قهوه را به یک تجربه ناخوش تبدیل می‌کند.
در صورت احساس حالت تهوع بعد از خوردن قهوه چه کار کنیم؟
اگر بعد از نوشیدن قهوه به جای انرژی و نشاط، دچار تهوع شدید، نگران نباشید. این حالت معمولاً موقتی است و با چند اقدام ساده می‌توان آن را کنترل و برطرف کرد. در ادامه به مهم‌ترین کارهایی که می‌توانید انجام دهید اشاره می‌کنیم.
نوشیدن آب برای بازگرداندن تعادل
بدن در چنین شرایطی بیش از هر چیز به آب نیاز دارد. چند جرعه آب خنک کمک می‌کند کافئین و اسید معده رقیق‌تر شوند و سیستم گوارش آرام بگیرد.
خوردن خوراکی سبک
معده خالی همیشه وضعیت را بدتر می‌کند. خوردن چیزی ساده مثل نان تست، موز یا بیسکوییت می‌تواند اسید معده را جذب کرده و احساس تهوع را کم کند.
پرهیز از دراز کشیدن
اگر بلافاصله دراز بکشید، اسید معده راحت‌تر به مری برمی‌گردد. بهتر است صاف بنشینید یا کمی قدم بزنید تا معده فشار کمتری تحمل کند.
آرام‌سازی با تنفس عمیق
تهوع ناشی از قهوه فقط جسمی نیست؛ کافئین می‌تواند اضطراب و بی‌قراری ایجاد کند. چند نفس آرام و عمیق می‌تواند مثل یک کلید ساده، هم معده و هم ذهن را آرام کند. در جدول زیر میزان کافئین هر مدل قهوه رو می‌بینید:
| نوع قهوه | میزان تقریبی کافئین (mg) | توصیه برای جلوگیری از حالت تهوع |
|---|---|---|
| اسپرسو (Single Shot) | ۶۰–۸۰ | به‌دلیل غلظت بالا ممکنه باعث تهوع بشه؛ اگر معده‌تان حساس است بیشتر از ۱ شات نخورید. |
| اسپرسو (Double Shot) | ۱۲۰–۱۶۰ | دوز سنگین کافئین؛ احتمال تهوع بالاتر است. بهتر است پرهیز کنید یا حداکثر روزی ۱ بار در صورت عادت بالا. |
| قهوه دمی (Pour Over / V60) | ۱۲۰–۱۸۰ | حجم بیشتر ولی اسیدیته متعادل‌تر از اسپرسو. برای معده‌های حساس مناسب‌تر از اسپرسو است؛ روزانه ۱ فنجان کافی است. |
| فرنچ پرس | ۸۰–۱۳۵ | روغن‌ها و ترکیبات بیشتری آزاد می‌شود که می‌تواند معده را تحریک کند. اگر تهوع دارید، حداکثر یک فنجان کوچک بنوشید. |
| آمریکانو | ۸۰–۱۲۰ | رقیق‌تر از اسپرسو است، پس فشار کمتری روی معده وارد می‌کند. ۱–۲ فنجان در روز قابل تحمل‌تر است. |
| قهوه ترک | ۵۰–۶۵ | به‌دلیل غلظت و ذرات ریز، برای معده‌های حساس تحریک‌کننده است. در صورت تهوع حداکثر یک فنجان کوچک. |
| کاپوچینو | ۶۰–۸۰ | وجود شیر شدت اثر قهوه را کم می‌کند. برای جلوگیری از تهوع انتخاب خوبی است؛ ۱–۲ فنجان مناسب است. |
| لاته | ۶۰–۸۰ | شیر بیشتر دارد و اثر قهوه را ملایم‌تر می‌کند؛ برای معده حساس ایده‌آل است و حتی تا ۲–۳ فنجان روزانه قابل قبول است. |
| موکا | ۷۰–۹۰ | شکلات و شیر، تلخی قهوه را کم می‌کنند و تهوع را کاهش می‌دهند؛ ۱ فنجان در روز توصیه می‌شود. |
| آیس کافی (Cold Brew) | ۱۵۰–۲۵۰ | بسیار قوی و سنگین است؛ برای کسانی که دچار تهوع می‌شوند اصلاً مناسب نیست. بهتر است پرهیز کنید. |
| اینسنت (قهوه فوری) | ۶۰–۹۰ | سبک‌تر است و معمولاً معده را کمتر اذیت می‌کند؛ ۱–۲ فنجان در روز مشکلی ندارد. |
| دی‌کاف (بدون کافئین) | ۲–۱۵ | بهترین گزینه برای کسانی که تهوع دارند؛ می‌توان تقریباً بدون محدودیت نوشید. |
منبع: سایت Healthline
دمنوش‌های آرامش‌بخش
گیاهانی مثل نعناع، بابونه یا زنجبیل دوست خوب معده هستند. یک فنجان دمنوش ملایم می‌تواند خیلی سریع دل‌آشوب را کاهش دهد.
استراحت و زمان دادن به بدن
در نهایت، گاهی بهترین کار این است که به بدن زمان بدهید. کافئین چند ساعت بعد دفع می‌شود و معمولاً حالت تهوع هم فروکش می‌کند. کمی استراحت در محیطی آرام کمک می‌کند این روند سریع‌تر انجام شود.
خلاصه اینکه: آب بنوشید، چیزی سبک بخورید، دراز نکشید، آرام نفس بکشید و به بدن فرصت دهید. در بیشتر موارد همین چند کار ساده کافی است تا خیلی زود دوباره حالتان خوب شود.
چه کسانی دچار حالت تهوع بعد از قهوه می‌شوند؟
- افرادی با معده حساس یا رفلاکس معده
- کسانی که قهوه را با معده خالی می‌نوشند
- افراد با تحمل پایین نسبت به کافئین
- کسانی که اضطراب یا استرس بالایی دارند
- مصرف‌کنندگان قهوه‌های غلیظ و پرکافئین مثل اسپرسو یا قهوه ترک
- افرادی که دچار کم‌آبی بدن یا خستگی شدید هستند
چه کسانی بهتر است قهوه ننوشند تا دچار حالت تهوع بعد از خوردن قهوه نشوند؟
نوشیدن قهوه در کل توصیه می‌شود و فواید فراوانی دارد ولی به همه توصیه نمی‌شود! در ادامه به افرادی که نباید قهوه بنوشند تا حالت تهوع بگیرند اشاره می‌کنیم:
افراد مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS)
قهوه مانند یک محرک قوی برای روده عمل می‌کند. برای کسانی که IBS دارند، همین تحریک می‌تواند به سرعت به نفخ، دل‌آشوب و تهوع منجر شود.
کسانی که سابقه میگرن دارند
کافئین گاهی به جای کاهش سردرد، باعث شروع حمله میگرنی می‌شود. نتیجه آن هم معمولاً ترکیبی از سردرد شدید و حالت تهوع است.
افراد با مشکلات کبد یا کلیه
وقتی کبد یا کلیه به‌درستی کار نکنند، بدن نمی‌تواند کافئین را خوب دفع کند. همین تجمع کافئین باعث می‌شود فرد خیلی زودتر دچار بی‌حالی و تهوع شود.
افراد با فشار خون بالا یا مشکلات قلبی
برای کسانی که قلب و عروق حساس‌تری دارند، قهوه مثل یک شوک عمل می‌کند. افزایش ضربان قلب و فشار خون در این افراد می‌تواند به سرعت با احساس تهوع و سرگیجه همراه شود.
کسانی که به لاکتوز حساسیت دارند
اگر قهوه‌تان را با شیر می‌خورید و بدن‌تان به لاکتوز حساس است، احتمال زیادی دارد بعد از نوشیدن آن به جای لذت، با نفخ، دل‌آشوب و تهوع روبه‌رو شوید. در جدول زیر میزان لاکتوز هر مدل شیر را ارائه کردیم:
| نوع شیر | میزان تقریبی لاکتوز (گرم در ۱ لیوان = 240ml) | توصیه برای افراد حساس به لاکتوز |
|---|---|---|
| شیر گاو معمولی | ۱۱–۱۳ g | بیشترین احتمال ایجاد تهوع، نفخ و دل‌درد. اگر حساسیت دارید بهتر است مصرف نشود یا خیلی محدود (کمتر از نیم لیوان). |
| شیر کم‌چرب (۱–۲%) | ۱۱–۱۲ g | تقریباً مشابه شیر پرچرب از نظر لاکتوز؛ مصرف محدود توصیه می‌شود. |
| شیر بدون لاکتوز (Lactose-Free) | ۰–۰.۵ g | بهترین گزینه برای افراد حساس؛ می‌توانید آزادانه مصرف کنید. |
| شیر بز | ۱۰–۱۱ g | تفاوت کمی با شیر گاو دارد، برای افراد حساس همچنان مشکل‌ساز است. |
| شیر سویا (گیاهی) | ۰ g | بدون لاکتوز؛ جایگزین عالی برای افراد حساس. |
| شیر بادام | ۰ g | بدون لاکتوز؛ سبک و قابل تحمل. |
| شیر جو دوسر (Oat Milk) | ۰ g | بدون لاکتوز؛ انتخاب مناسب برای جایگزینی در قهوه و غذا. |
| شیر برنج | ۰ g | بدون لاکتوز؛ گزینه گیاهی دیگر، ولی قند ساده بالاتری دارد. |
| شیر نارگیل | ۰ g | بدون لاکتوز؛ پرچرب‌تر و سنگین‌تر از سایر گیاهی‌ها، ولی برای معده حساس مناسب‌تر از لبنیات است. |
منبع: سایت NHS
افراد مصرف‌کننده داروهای خاص
گاهی مشکل از قهوه نیست، بلکه از تداخل دارویی است. بعضی داروها مثل آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای قلبی وقتی با کافئین ترکیب می‌شوند، علائمی مانند تهوع و سرگیجه ایجاد می‌کنند.
زنان باردار
در دوران بارداری، بدن حساس‌تر از همیشه است. مصرف قهوه در این زمان می‌تواند به سرعت باعث حالت تهوع یا ناراحتی معده شود، به همین دلیل پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند کافئین به حداقل برسد.
چه قهوه‌ای بنوشیم که دچار تهوع نشویم؟
با نوشیدن قهوه مناسب و جایگزین کردن قهوه‌هایمان می‌توانید به جای حالت تهوع و استرس و …. یک تجربه عالی داشته باشیم؛ برای دوری از حالت تهوع خوردن قهوه‌های زیر رو توصیه می‌کنیم:
قهوه کم‌اسید (Low Acid Coffee)
این نوع قهوه از دانه‌هایی تهیه می‌شود که اسیدیته کمتری دارند. نتیجه‌اش قهوه‌ای نرم‌تر و سبک‌تر است که احتمال دل‌آشوب و تهوع را کمتر می‌کند. در جدول زیر میزان اسیدی بودن هر مدل قهوه بررسی شده است:
| نوع قهوه | شدت اسیدی بودن | اثر بر تهوع |
|---|---|---|
| اسپرسو (تکی/دابل) | متوسط تا زیاد | به‌علت غلظت بالا ممکنه تهوع و سوزش معده رو تشدید کنه. |
| قهوه دمی (V60/پوروور) | متوسط | اسیدیته متعادل؛ برای معده‌های حساس بهتر از اسپرسو ولی همچنان می‌تونه تهوع بیاره. |
| فرنچ پرس | کم تا متوسط | نسبتاً ملایم‌تر، اما ذرات معلق می‌تونن معده رو تحریک کنن. |
| آمریکانو | متوسط | مثل اسپرسو ولی رقیق‌تر؛ احتمال تهوع کمتر از اسپرسو خالص. |
| قهوه ترک | زیاد | اسید بالا و ذرات ریز → بیشترین احتمال ایجاد تهوع. |
| کاپوچینو / لاته | متوسط (ملایم‌تر حس میشه) | شیر اسیدیته رو خنثی می‌کنه؛ گزینه مناسب‌تر برای افراد با تهوع. |
| موکا | متوسط | شیر و شکلات اسیدیته رو کاهش میدن؛ تهوع کمتری نسبت به اسپرسو ایجاد می‌کنه. |
| آیس کافی (Cold Brew) | کم | کمترین اسیدیته؛ معمولاً کمترین احتمال ایجاد تهوع. |
| قهوه فوری (Instant) | متوسط | نه خیلی شدید، نه خیلی ملایم؛ احتمال تهوع متوسط. |
| دی‌کاف | کم تا متوسط | مشابه نوع اصلی اما کمی سبک‌تر؛ معمولاً برای معده حساس بهتره. |
منبع: سایت PMS
قهوه عربیکا به جای روبوستا
دانه‌های عربیکا کافئین و اسید کمتری نسبت به روبوستا دارند. به همین دلیل برای معده راحت‌ترند و واکنش‌های شدیدی مثل تهوع کمتر دیده می‌شود.
قهوه دی‌کاف (بدون کافئین)
اگر بدن شما به کافئین حساس باشد، بهترین گزینه دی‌کاف است. این نوع قهوه طعم و عطر قهوه را دارد اما کافئینش بسیار کم است.
قهوه فیلتر شده به جای اسپرسو
دم‌آوری با فیلتر کاغذی بخش زیادی از روغن‌ها و ترکیبات محرک معده را جدا می‌کند. به همین دلیل قهوه فیلتر شده سبک‌تر از اسپرسو است و احتمال تهوع کمتری دارد.
قهوه رُست تیره (Dark Roast)
برخلاف تصور، رُست تیره اسید کمتری نسبت به رُست روشن دارد. به همین دلیل برای کسانی که معده حساس دارند انتخاب مناسب‌تری است.
قهوه با شیر یا جایگزین‌های گیاهی
افزودن شیر، شیر بادام یا شیر جو دوسر می‌تواند قهوه را ملایم‌تر کند و اثر اسیدی آن بر معده را کاهش دهد. البته برای کسانی که به لاکتوز حساسیت دارند، شیرهای گیاهی گزینه بهتری هستند.