چرا قهوه میخورم استرس میگیرم؟
قهوه برای بعضی‌ها منبع انرژی و تمرکز است و برای بعضی دیگر آغازگر دلشوره و اضطراب. تفاوت در همین یک ماده نهفته است: کافئین. این محرک بسته به ژنتیک، میزان مصرف و حتی زمان نوشیدن میتواند به‌جای آرامش، تپش قلب و بی‌قراری به همراه بیاورد. در این مطلب از شهر قهوه ابتدا نرم افزار تخصصی که ویژه استرس ساختیم را می‌بینید که با پاسخ به چند سوال ساده علت و راهکار استرس شما را می‌گوید و در ادامه به صورت کامل به این موضوع می‌پردازیم. اگر زمان و یا حوصله خواندن مطلب و استفاده از نرم افزار را ندارید می‌تونید خلاصه صوتی زیر سه دقیقه‌ای این مطلب را در زیر گوش دهید.
فهرست مطالب
نرم افزار تشخیص دلیل و ارائه راهکار استرس بعد از خوردن قهوه
با پاسخ به چند سوال زیر به صورت دقیق علت استرس گرفتن و راهکار مقابله با آن را بیابید:
تست تعاملی: چرا بعد از قهوه دچار استرس می‌شوم؟
علت ایجاد اضطراب توسط قهوه
خیلی از افراد بعد از نوشیدن قهوه به‌جای حس شادابی، دچار دلشوره، تپش قلب یا بی‌قراری می‌شوند. این واکنش به‌طور مستقیم به کافئین و نحوه اثر آن بر بدن مربوط است. از ژنتیک گرفته تا میزان مصرف و حتی زمان نوشیدن قهوه، همگی می‌توانند تعیین کنند که قهوه برای شما یک نوشیدنی لذت‌بخش باشد یا عاملی برای اضطراب.
تحریک بیش‌ازحد سیستم عصبی
کافئین درست مثل یک دکمه برای بدن عمل میکند؛ دکمه‌ای که سیستم عصبی را روشن و فعال نگه می‌دارد. وقتی این ماده وارد خون میشود، جلوی فعالیت آدنوزین را می‌گیرد؛ همان ماده‌ای که به مغز علامت می‌دهد وقت استراحت است. با خاموش شدن این علامت، بدن به‌جای آرامش، وارد حالت بیداری و آماده‌باش میشود.
| بخش درگیر | واکنش کافئین | پیامد در افراد حساس |
|---|---|---|
| مغز و اعصاب | مهار آدنوزین، بیداری و تمرکز | اضطراب، بی‌قراری، حمله پانیک |
| هورمون‌ها | افزایش آدرنالین و نورآدرنالین | لرزش، تعریق، تپش قلب |
| قلب و خون | افزایش ضربان و فشار خون | آریتمی یا تپش نامنظم |
| عضلات | آماده‌باش حرکتی | لرزش یا ضعف عضلات |
| ژنتیک | سرعت متابولیسم متفاوت | ماندگاری طولانی یا دفع سریع کافئین |
منبع: سایت PMC
در این شرایط، هورمون‌های آدرنالین و نورآدرنالین در خون افزایش پیدا می‌کنند؛ هورمون‌هایی که معمولاً هنگام خطر ترشح می‌شوند تا بدن آماده واکنش سریع باشد. نتیجه‌اش واضح است: ضربان قلب بالاتر می‌رود، فشار خون کمی افزایش می‌یابد، دست‌ها ممکن است بلرزند و حس بی‌قراری سراغمان بیاید.
برای خیلی‌ها این تغییرات کوچک است و تنها به شکل انرژی و هوشیاری ظاهر میشود. اما در برخی افراد، همین واکنش‌ها آن‌قدر شدید است که دقیقاً شبیه یک حمله اضطرابی به نظر می‌رسد. همین شباهت باعث میشود بعضی‌ها قهوه را به‌عنوان منبع اضطراب تجربه کنند.
حساسیت فردی به کافئین
شاید برایتان پیش آمده باشد که دوستی بتواند چند فنجان قهوه بنوشد و هیچ مشکلی پیدا نکند، اما شما با یک فنجان کوچک دچار تپش قلب شوید. این موضوع بیشتر به ژنتیک برمی‌گردد تا عادت یا مقاومت بدن.
کافئین در کبد توسط آنزیمی به نام CYP1A2 تجزیه میشود. بعضی‌ها این آنزیم را به‌اصطلاح “سریع‌کار” دارند و خیلی زود کافئین را می‌سوزانند. اما عده‌ای دیگر متابولیسم کندتری دارند و کافئین ساعت‌ها در خونشان باقی می‌ماند. همین باعث میشود کوچک‌ترین مقدار قهوه هم برایشان سنگین باشد و علائم اضطراب، بی‌خوابی یا بی‌قراری را تجربه کنند.
این تفاوت ژنتیکی نشان می‌دهد که واکنش افراد به قهوه موضوعی کاملاً شخصی است. پس اگر کسی با مقدار کمی قهوه دچار اضطراب میشود، دلیلش ضعف یا حساسیت بیش‌ازحد نیست، بلکه ساختار طبیعی بدن اوست.
میزان مصرف بالا
قهوه مثل دارویی است که اگر به‌اندازه مصرف شود، بهترین اثر را دارد. یک فنجان قهوه میتواند ذهن را بازتر کند، تمرکز را بالا ببرد و انرژی تازه‌ای به ما بدهد. اما وقتی مصرف از حدی بیشتر شود، همان نوشیدنی دوست‌داشتنی به عامل اضطراب تبدیل خواهد شد.
به‌طور معمول، مصرف ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم کافئین در روز (حدود سه تا چهار فنجان قهوه پررنگ) مرز هشدار به حساب می‌آید. فراتر از این مقدار، بدن به‌شدت تحریک میشود: دست‌ها می‌لرزد، دلشوره سراغمان می‌آید، ضربان قلب نامنظم میشود و گاهی حتی حالت تهوع هم اضافه میشود.
| مقدار مصرف | اثرات متداول | عوارض در افراد حساس |
|---|---|---|
| ۳۰۰–۴۰۰ میلی‌گرم در روز | افزایش هوشیاری، انرژی بیشتر | لرزش، دل‌درد، تپش قلب ناگهانی |
| بیش از ۴۰۰ میلی‌گرم | تحریک زیاد سیستم عصبی | اضطراب بالا، بی‌خوابی، خستگی بعدی بیشتر |
| بیش از ۶۰۰ میلی‌گرم | حد آستانهٔ تحمل بدن | تقریباً در بیشتر افراد باعث اضطراب شدید میشود |
اگر میزان کافئین به بیش از ۶۰۰ میلی‌گرم برسد، تقریباً همه افراد دچار بی‌قراری یا اضطراب می‌شوند. به همین دلیل در پزشکی اصطلاحی به نام اختلال اضطراب ناشی از کافئین وجود دارد که دقیقاً به همین حالت اشاره میکند.
نوشیدن قهوه با معده خالی
یکی از عادت‌های رایج این است که صبح زود، قبل از صبحانه، مستقیم سراغ قهوه برویم. اما این کار اغلب باعث میشود به‌جای انرژی گرفتن، حس دل‌ضعفه و اضطراب پیدا کنیم. دلیلش ساده است: قهوه خاصیت اسیدی دارد و معده خالی را تحریک میکند.
از طرف دیگر، وقتی هیچ غذایی در معده نباشد، کافئین خیلی سریع جذب خون میشود. این جذب ناگهانی درست مثل یک شوک عصبی است که بدن به آن واکنش شدید نشان می‌دهد. به همین خاطر است که خیلی‌ها بعد از قهوه صبحگاهی با معده خالی، دچار لرزش، دل‌آشوب یا استرس می‌شوند.
اگر می‌خواهید این مشکل کمتر شود، بهتر است قهوه را همراه یک خوراکی سبک بنوشید. حتی یک تکه نان سبوس‌دار یا چند دانه مغزها میتواند کاری کند که جذب کافئین آرام‌تر و ملایم‌تر انجام شود.
تداخل با مشکلات روانی یا جسمی موجود
کافئین برای همه یکسان عمل نمی‌کند. کسانی که سابقه اضطراب یا حملات پانیک دارند، معمولاً نسبت به اثرات آن بسیار حساس‌تر هستند. حتی مقدار کمی کافئین میتواند علائم حمله اضطرابی را بازتولید کند؛ مثل تپش قلب، تنگی نفس یا احساس ترس ناگهانی.
از سوی دیگر، اگر فردی مشکل بی‌خوابی داشته باشد، قهوه میتواند اوضاع را بدتر کند. خواب ناکافی خودش یکی از عوامل مهم اضطراب است. بنابراین نوشیدن قهوه در ساعات بعدازظهر یا شب میتواند یک چرخه معیوب بسازد: قهوه → بی‌خوابی → اضطراب → نیاز دوباره به قهوه.
حتی مشکلات قلبی هم گاهی با کافئین گره می‌خورند. برای مثال در کسانی که آریتمی قلبی دارند، کافئین میتواند تپش قلب یا ضربان نامنظم ایجاد کند. این تغییرات آن‌قدر شبیه علائم اضطراب هستند که فرد ممکن است فکر کند دچار حمله اضطراب شده است.
چگونه استرس ناشی از قهوه را کاهش دهیم؟
با چند تغییر ساده در نوع دانه، روش دم‌آوری و عادت نوشیدن، می‌توان اثر تحریک‌کننده‌ی قهوه را کنترل کرد و از انرژی آن بدون اضطراب بهره برد.
درک واکنش بدن به کافئین
وقتی قهوه وارد بدن میشود، کافئین گیرنده‌های آدنوزین را مسدود میکند؛ همان گیرنده‌هایی که به مغز فرمان استراحت و آرامش می‌دهند. در نتیجه، سطح کورتیزول و آدرنالین افزایش می‌یابد و احساس بیداری، تمرکز و گاهی اضطراب پدید می‌آید. این واکنش طبیعی است، اما اگر میزان مصرف یا زمان نوشیدن قهوه با ریتم بدن هماهنگ نباشد، احساس تپش قلب، بی‌قراری یا اضطراب به‌وجود می‌آید. درک این سازوکار نخستین گام برای کنترل استرس ناشی از قهوه است، چون به ما یاد می‌دهد مشکل از خود قهوه نیست، بلکه از نحوه‌ی تعامل ما با آن است.
انتخاب زمان و دوز مناسب
کافئین حدود ۴ تا ۶ ساعت نیمه‌عمر فعال دارد، یعنی ممکن است تا نیمه‌ی روز بعد نیز بخشی از اثرش در بدن باقی بماند. بنابراین نوشیدن اسپرسو بعد از ساعت ۳ عصر، به‌ویژه برای کسانی که متابولیسم آهسته‌تری دارند، اغلب باعث بی‌خوابی و افزایش استرس شبانه میشود. بهتر است مصرف را به ۲ یا ۳ فنجان کوچک در صبح یا پیش از ظهر محدود کنیم. اگر عادت به نوشیدن چند فنجان پشت سر هم دارید، فاصله‌ی بین فنجان‌ها را دست‌کم یک ساعت تنظیم کنید تا بدن فرصت تنظیم دوباره‌ی سطح هورمون‌ها را داشته باشد.
| زمان مصرف | مقدار تقریبی کافئین | اثرات احتمالی | توصیه برای مصرف |
|---|---|---|---|
| صبح (۶ تا ۱۰ صبح) | ۶۰–۱۲۰ میلی‌گرم (۱ فنجان قهوه یا اسپرسو) | افزایش انرژی، تمرکز بهتر | بهترین زمان برای شروع روز، از مصرف بیش‌ازحد اجتناب شود. |
| پیش از ظهر (۱۰ تا ۱۲ ظهر) | ۶۰–۸۰ میلی‌گرم (قهوه فیلتری یا آمریکانو) | حفظ تمرکز و هوشیاری | مناسب برای تکمیل بازده کاری قبل از ظهر. |
| ظهر (۱۲ تا ۳ بعدازظهر) | ۶۰ میلی‌گرم (نوشیدنی سبک‌تر مثل لاته یا کاپوچینو) | تقویت انرژی بعد از ناهار | مصرف سبک و محدود مناسب است، از نوشیدنی‌های خیلی غلیظ پرهیز شود. |
| بعد از ۳ عصر | حتی ۵۰ میلی‌گرم (نصف فنجان اسپرسو) | اختلال خواب، بی‌قراری شبانه | بهتر است پرهیز شود، مخصوصاً برای افراد با متابولیسم کند. |
| بعد از ۶ عصر | هر مقدار کافئین | احتمال بالای بی‌خوابی، اضطراب شبانه | توصیه نمی‌شود، بهتر است از دمنوش‌های بدون کافئین استفاده شود. |
| دوز روزانه ایمن | ۳۰۰–۴۰۰ میلی‌گرم | انرژی پایدار، هوشیاری | حداکثر ۳–۴ فنجان قهوه در طول روز. |
| دوز پرخطر | بیش از ۶۰۰ میلی‌گرم | اضطراب، لرزش، بی‌خوابی شدید | پرهیز شود، خطر بروز اختلال اضطراب ناشی از کافئین وجود دارد. |
توجه به نوع دانه و روش دم‌آوری
تمام قهوه‌ها اثر یکسانی بر سیستم عصبی ندارند. دانه‌های آرابیکای با برشته‌کاری روشن‌تر (Light Roast) معمولاً میزان کافئین پایین‌تر و اسیدیته‌ی بالاتری دارند که در نتیجه اثرشان آرام‌تر و لطیف‌تر است. در مقابل، دانه‌های روبوستا یا برشته‌کاری تیره‌تر، به دلیل تراکم بالای کافئین، محرک‌تر هستند. همچنین روش دم‌آوری هم نقش تعیین‌کننده دارد:
- اسپرسو و موکاپات استخراج سریع و غلیظی دارند که کافئین بیشتری آزاد میکند.
- دم‌آوری‌های آهسته‌تر مانند V60 یا کمکس، با استخراج تدریجی، نوشیدنی سبک‌تر و متعادل‌تری می‌سازند.
انتخاب روش‌های آرام‌دم و دانه‌های ملایم میتواند شدت واکنش عصبی را تا حد محسوسی کاهش دهد.
ترکیب قهوه با تغذیه و آب
نوشیدن قهوه با معده‌ی خالی، سطح قند خون را سریع پایین می‌آورد و این افت ناگهانی، استرس و تپش قلب را تشدید میکند. بهتر است همیشه قهوه را پس از صبحانه یا همراه میان‌وعده‌ای سبک بنوشید تا قند خون پایدار بماند. نوشیدن آب در کنار قهوه نیز حیاتی است؛ زیرا کافئین خاصیت مدر دارد و کم‌آبی خود عامل افزایش تنش عصبی است. یک لیوان آب پیش و پس از هر فنجان قهوه، تأثیری شگرف بر تعادل بدن دارد.
نقش ذهن‌آگاهی در نوشیدن قهوه
اگر قهوه را با ذهن‌آگاهی و توجه به لحظه بنوشید، احتمال بروز استرس به‌مراتب کمتر میشود. بو کردن آرام دانه‌ها پیش از آسیاب، گوش دادن به صدای دم‌آوری، و توجه به رایحه‌ی بخار قهوه هنگام ریختن در فنجان، همه باعث فعال شدن بخش آرامش‌بخش مغز می‌شوند. این تجربه‌ی حسی نه‌تنها از اضطراب نمی‌کاهد، بلکه ارتباط شما با قهوه را از حالت وابستگی به سطحی از لذت و درک عمیق‌تر تبدیل میکند.
تغییر در عادت‌های کوچک مثل زمان نوشیدن، نوع دانه، و توجه به حس بدن، میتواند قهوه را از منبع استرس به ابزار تمرکز و آرامش بدل کند؛ نوشیدنی‌ای که اگر درست نوشیده شود، با ریتم طبیعی زندگی هماهنگ می‌ماند.
کافئین و دل‌آشوبی چه رابطه‌ای با هم دارند؟
کافئین برای خیلی‌ها نوشیدنی محبوبی است که انرژی و تمرکز می‌دهد، اما در بعضی افراد میتواند باعث دل‌آشوبی و حالت تهوع بعد از خوردن قهوه شود. این موضوع بیشتر به دلیل اثر مستقیم کافئین روی معده و سیستم عصبی است. وقتی قهوه می‌نوشیم، کافئین ترشح اسید معده را بیشتر میکند و اگر معده خالی باشد یا فرد معده حساسی داشته باشد، این اسید اضافی باعث احساس سوزش و دل‌ضعفه میشود.
از طرف دیگر، کافئین فقط روی مغز اثر نمی‌گذارد، بلکه اعصاب دستگاه گوارش را هم تحریک میکند. این تحریک بیش‌ازحد میتواند باعث انقباضات ناگهانی معده و روده شود و حالتی شبیه تهوع ایجاد کند. به همین دلیل بعضی‌ها بعد از قهوه علاوه بر بی‌قراری یا تپش قلب، دل‌آشوبی هم حس می‌کنند.
نکته مهم دیگر این است که کافئین سطح آدرنالین را بالا می‌برد و بدن وارد حالت آماده‌باش میشود. این وضعیت علاوه بر اضطراب، میتواند حس ناخوشایندی در معده ایجاد کند. ترکیب کافئین با اسیدیته طبیعی قهوه هم شرایط را برای کسانی که معده حساس دارند سخت‌تر میکند.
| عامل | اثر بر اسید معده | پیامد احتمالی |
|---|---|---|
| قهوه با معده خالی | افزایش سریع ترشح اسید | دل‌آشوبی، سوزش معده، اضطراب بیشتر |
| کافئین بالا (اسپرسو، روبوستا) | تحریک شدید سلول‌های معده | ریفلاکس، تهوع، احساس سوزش قفسه سینه |
| قهوه کم‌اسید (Low Acid Coffee) | کاهش تحریک معده | مناسب‌تر برای افراد با معده حساس |
| افزودن شیر یا شیرهای گیاهی | کاهش غلظت اسید معده | ملایم‌تر شدن اثر قهوه بر گوارش |
| مصرف همراه غذا یا میان‌وعده | جذب تدریجی کافئین و اسید کمتر | کاهش دل‌آشوبی و بی‌قراری |
| مصرف زیاد روزانه (بیش از ۴۰۰mg کافئین) | تحریک مداوم و افزایش ترشح اسید | زخم معده، ریفلاکس مزمن، اضطراب گوارشی |
در نتیجه دل‌آشوبی بعد از قهوه فقط یک مشکل گوارشی ساده نیست، بلکه حاصل ترکیب اثرات عصبی، هورمونی و اسیدی قهوه بر بدن است.
تداخل دارویی قهوه با داروهای روان
کافئین یک محرک قوی سیستم عصبی مرکزی است و میتواند با بسیاری از داروهای روان‌پزشکی تداخل دارویی ایجاد کند. این تداخلات معمولاً از دو مسیر رخ می‌دهند: نخست از طریق کبد و آنزیم CYP1A2 که هم کافئین و هم برخی داروها از آن عبور می‌کنند، و دوم از طریق اثر مستقیم کافئین بر مغز و اعصاب. نتیجه این تداخل میتواند کاهش اثربخشی دارو یا افزایش عوارض جانبی باشد.
- داروهای ضدافسردگی (مانند فلوکستین، سرترالین): کافئین میتواند عوارضی مثل اضطراب، بی‌خوابی و تپش قلب را تشدید کند. همچنین ممکن است اثر آرام‌بخشی دارو کمتر شود.
- داروهای ضدروان‌پریشی (مانند کلوزاپین و الانزاپین): این داروها و کافئین هر دو از مسیر CYP1A2 متابولیزه می‌شوند. مصرف همزمان میتواند سطح پلاسمایی دارو (به‌ویژه کلوزاپین) را افزایش دهد و خطر عوارضی مانند خواب‌آلودگی شدید یا تشنج را بیشتر کند.
- داروهای ضداضطراب و خواب‌آور (مانند دیازپام، آلپرازولام): کافئین اثر این داروها را خنثی میکند و باعث میشود کارایی آنها در کاهش اضطراب و بهبود خواب کمتر شود.
- داروهای تثبیت‌کننده خلق (مانند لیتیم): کافئین خاصیت ادرارآور دارد و میتواند سطح لیتیم را در خون کاهش دهد، در نتیجه اثر درمانی آن کمتر میشود.
- داروهای محرک (مانند متیل‌فنیدات و آمفتامین‌ها): مصرف همزمان با قهوه باعث تحریک بیش‌ازحد سیستم عصبی میشود و میتواند مشکلاتی مانند اضطراب شدید، بی‌خوابی، افزایش فشار خون و تپش قلب ایجاد کند.
کافئین میتواند هم اثر برخی داروهای روان‌پزشکی را کاهش دهد و هم خطر عوارض آنها را افزایش دهد. بنابراین، برای افرادی که داروهای روانی مصرف می‌کنند، بسیار مهم است که میزان مصرف قهوه و سایر منابع کافئین را با نظر پزشک تنظیم کنند.
| گروه دارویی / نمونه‌ها | نوع تداخل با کافئین | نکتهٔ عملی |
|---|---|---|
| ضدروان‌پریشی‌های آتیپیک: کلوزاپین | افزایش سطح خونی کلوزاپین به‌علت رقابت/مهار مسیر CYP1A2 توسط کافئین | مصرف کافئین را ثابت و کم نگه دارید یا کاهش دهید؛ در تغییرات مصرف کافئین، سطح کلوزاپین را پایش کنید. |
| ضدروان‌پریشی‌های آتیپیک: اولانزاپین | احتمال افزایش سطح خونی (کمتر از کلوزاپین) چون بخشی از متابولیسم از CYP1A2 می‌گذرد | الگوی مصرف کافئین را یکنواخت نگه دارید؛ در بروز عوارض (خواب‌آلودگی، سرگیجه) به تنظیم دوز فکر کنید. |
| SSRI با تداخل بالا: فلووکسامین | فلووکسامین با مهار CYP1A2 باعث کاهش کلیرانس کافئین و ماندگاری/شدت بیشتر اثرات آن میشود | عصرها/شب کافئین نخورید؛ ممکن است نیاز به کاهش چشمگیر کافئین باشد تا بی‌خوابی و اضطراب تشدید نشود. |
| SSRIهای متداول: فلوکستین، سرترالین، اسیتالوپرام | تداخل فارماکوکینتیکی مستقیم واضح با کافئین کمتر است؛ اما افزایش اضطراب/بی‌خوابی با هم‌زمانی کافئین شایع‌تر میشود | مصرف کافئین را در صبح محدود کنید؛ در تشدید علائم، کاهش دوز کافئین یا دیکاف. |
| SNRI: دولوکستین، ونلافاکسین | هم‌افزایی تحریک‌پذیری و بی‌خوابی؛ تداخل مسیر اصلی کبدی با کافئین معمولاً پررنگ نیست | از دوزهای بالای کافئین و مصرف دیرهنگام پرهیز کنید؛ علائم را مانیتور کنید. |
| بنزودیازپین‌ها: دیازپام، آلپرازولام، لورازپام | کافئین میتواند اثر آرام‌بخش را تضعیف کند (آنتاگونیسم عملکردی) و بی‌خوابی/بی‌قراری را تشدید کند | برای اهداف ضداضطراب/خواب، هنگام مصرف بنزوها کافئین را کم یا قطع کنید. |
| داروهای خواب (غیربنزویی): زولپیدم و مشابه | تضعیف بالینی اثر خواب‌آور به‌علت بیدارکنندگی کافئین | ۴–۶ ساعت پیش از خواب کافئین نخورید تا اثر دارو حفظ شود. |
| تثبیت‌کنندهٔ خلق: لیتیوم | کافئین با اثر مدر میتواند سطح لیتیوم را کاهش دهد؛ تغییر ناگهانی مصرف کافئین سطح لیتیوم را نوسان می‌دهد | مصرف کافئین را ثابت نگه دارید؛ با هر تغییر قابل‌توجه، سطح سرمی لیتیوم را چک کنید. |
| ضدتشنج/تثبیت‌کننده‌های دیگر: والپروات، کاربامازپین | تداخل مستقیم شناخته‌شدهٔ شاخص با کافئین کمتر است؛ اما کافئین میتواند بی‌خوابی/اضطراب را در بیماران تشدید کند | به‌ویژه در اختلالات خلقی/اضطرابی، کاهش کافئین مفید است. |
| محرک‌ها (ADHD): متیل‌فنیدات، آمفتامین‌ها | افزایش تجمعی تحریک سیستم عصبی، احتمال افزایش فشارخون/تپش و اضطراب | از افزودن کافئین روی محرک‌ها بپرهیزید؛ اگر لازم است، به مقادیر بسیار کم و صبح محدود کنید. |
| بوپروپیون | دارویی با اثر محرک‌گونه؛ هم‌افزایی اضطراب/بی‌خوابی با کافئین محتمل است | کافئین عصرگاهی را حذف کنید؛ در اضطراب، کاهش محسوس کافئین. |
| MAOIها: فنلزین، ترانیل‌سیپرومین | خطر افزایش فشارخون/بی‌قراری با محرک‌ها ازجمله کافئین | به دوزهای پایین کافئین اکتفا کنید و فشارخون/بی‌خوابی را مانیتور کنید. |
| آنتی‌سایکوتیک‌های تیپیک: هالوپریدول و… | تداخل مستقیم کمتری گزارش شده؛ ولی کافئین میتواند بی‌قراری را بالا ببرد | مصرف را منظم و محدود نگه دارید؛ علائم اکستراپیرامیدال/بی‌قراری را رصد کنید. |
| پروپرانولول (استفادهٔ روان‌پزشکی برای اضطراب عملکردی) | کافئین میتواند اثر ضدتاکی‌کاردی/آرام‌سازی پروپرانولول را کاهش دهد | برای اثر بهتر پروپرانولول، مصرف کافئین را کاهش دهید. |
منبع: سایت sciencedirect
چه قهوه‌ای بنوشیم تا اضطراب کمتری داشته باشیم؟
علت اصلی این استرس میتواند نوع قهوه و میزان کافئین آن باشد! انتخاب قهوه مناسب میتواند تا حد زیادی این مشکل را کاهش دهد و تجربه‌ای آرام‌تر از نوشیدن قهوه به همراه داشته باشد.
قهوه دیکاف (بدون کافئین)
دیکاف بهترین انتخاب برای کسانی است که به کافئین حساسیت دارند. این قهوه همان عطر و طعم قهوه معمولی را دارد اما تقریباً بدون کافئین است و احتمال ایجاد اضطراب را به حداقل می‌رساند.
عربیکا به‌جای روبوستا
دانه‌های عربیکا به‌طور طبیعی حدود نصف روبوستا کافئین دارند. بنابراین نوشیدنی حاصل از عربیکا ملایم‌تر است و خطر بی‌قراری و اضطراب در آن کمتر است.
قهوه رُست تیره
در فرآیند برشته‌کاری تیره بخشی از کافئین از بین می‌رود. به همین دلیل قهوه‌های رُست تیره نسبت به رُست روشن کافئین کمتری دارند و اثر آنها بر سیستم عصبی ملایم‌تر است.
قهوه فیلتر شده یا دمی آرام
روش‌هایی مثل پُور-اور، فرنچ‌پرس یا قهوه‌ساز فیلتری، کافئین را به‌تدریج استخراج می‌کنند. این باعث میشود سطح کافئین در خون ناگهانی بالا نرود و احتمال اضطراب و دلشوره کمتر شود. در مقابل، اسپرسو و قهوه ترک کافئین بیشتری در زمان کوتاه آزاد می‌کنند.
قهوه با شیر یا جایگزین‌های گیاهی
اضافه کردن شیر یا شیرهای گیاهی مثل جو دوسر و بادام، اثر محرک قهوه را متعادل میکند. شیر سرعت جذب کافئین را کاهش می‌دهد و از شدت اثر آن بر اعصاب می‌کاهد.
قهوه کم‌اسید (Low Acid)
بعضی برندها قهوه‌های کم‌اسید تولید می‌کنند که برای معده و اعصاب آرام‌ترند. این قهوه‌ها نه‌تنها احتمال دل‌آشوبی را کمتر می‌کنند بلکه می‌توانند از شدت اضطراب پس از نوشیدن هم بکاهند.
| نوع قهوه | ویژگی اصلی | اثر بر اضطراب |
|---|---|---|
| قهوه دیکاف (بدون کافئین) | تقریباً فاقد کافئین | کمترین احتمال اضطراب |
| عربیکا | کافئین کمتر نسبت به روبوستا | نوشیدنی ملایم‌تر، اضطراب کمتر |
| رُست تیره | کافئین کمتر از رُست روشن | اثر محرک ملایم‌تر |
| قهوه فیلتر شده (V60، کمکس، فرنچ‌پرس) | استخراج تدریجی کافئین | افزایش آهسته‌تر سطح کافئین در خون |
| قهوه با شیر یا شیر گیاهی | کاهش سرعت جذب کافئین | متعادل‌سازی اثر محرک قهوه |
| قهوه کم‌اسید (Low Acid) | اسیدیته پایین‌تر | مناسب‌تر برای معده و کاهش دل‌آشوب و استرس |
برای کاهش اضطراب ناشی از قهوه، بهترین انتخاب‌ها عربیکای رُست تیره، دیکاف، قهوه‌های فیلتری ملایم یا کم‌اسید هستند. همچنین افزودن شیر یا جایگزین‌های گیاهی میتواند شدت اثر کافئین را کمتر کند و نوشیدن قهوه را تجربه‌ای آرام‌تر سازد.